Η «νομιμοποιητική βάση» της επέμβασης στη Συρία

Ο βραβευμένος το 2009 με το Νόμπελ Ειρήνης, Μπάρακ Ομπάμα, ετοιμάζεται να ανάψει το πράσινο φως για μια «απίστευτα μικρής κλίμακας» επίθεση (σύμφωνα με τον αμερικανό ΥΠΕΞ Τζον Κέρι), περιφρονώντας για ακόμα μια φορά το θεσμικό πλαίσιο του ΟΗΕ. Εν αναμονή -ακόμα- της έκθεσης των επιθεωρητών του ΟΗΕ, για την καταγγελθείσα χρήση χημικών της 21ης Αυγούστου στη Δαμασκό και ενώ το καθεστώς Άσαντ έχει κατ' αρχήν αποδεχθεί την πρόταση της Μόσχας για να τεθούν υπό διεθνή έλεγχο τα συριακά αποθέματα χημικών όπλων και στη συνέχεια να καταστραφούν, καθώς επίσης να εντάξει τη Συρία στον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων, ο πλανητάρχης έχει επιδοθεί σε ένα επικοινωνιακό ράλι για να πείσει την αμερικανική κοινή γνώμη για την «αναγκαιότητα» της επίθεσης.

Στο ευρωπαϊκό πεδίο, η άτυπη Σύνοδος των 28 -πάντα πρόθυμων στα αμερικανικά κελεύσματα- υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στο Βίλνιους εξέφρασε την άποψη πως υπάρχουν «ισχυρές ενδείξεις» ότι το συριακό καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσαντ έκανε χρήση χημικών και ζήτησε «ισχυρή απάντηση» (!), διευκολύνοντας έτσι τον πλανητάρχη στους σχεδιασμούς του, αποδεικνύοντας, όμως, ταυτόχρονα και για ακόμα μια φορά ότι η Ευρώπη έχει μεγάλη απόσταση να διανύσει μέχρι την πραγματική χειραφέτησή της και την απόκτηση ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής.

Ποια, όμως, διακρατική αρχή ή εξουσία αποφασίζει για τη νομιμότητα ή μη μιας στρατιωτικής επέμβασης; Μπορεί το επιχείρημα της «ανθρωπιστικής επέμβασης» ή της (υπό διερεύνηση) «χρήσης χημικών όπλων» να αποτελέσουν τη «νομιμοποιητική βάση» για μιαν τέτοια επέμβαση, που έρχεται σε κάθετη αντίθεση με τις θεμελιώδεις αρχές της «κρατικής κυριαρχίας» και της «εδαφικής ακεραιότητας» ενός κράτους;

Με δεδομένη την αποτυχία των αμερικανών να εκμαιεύσουν την απαιτούμενη ομοφωνία στο Συμβούλιο Ασφαλείας και να ενεργήσουν «νομιμοποιητικά» κάτω από το κεφάλαιο 7 του Καταστατικού Χάρτη, ο Ομπάμα αναγκάζεται να επιστρατεύσει τη «συμμαχία των προθύμων», όπως έπραξε το 2003 ο τότε πλανητάρχης Μπους για την επέμβαση στο ΙΡΑΚ, με τη διαφορά ότι η τότε «πρόθυμη» Βρετανία, σήμερα, φαίνεται να δυσκολεύεται να «νομιμοποιήσει» το κτύπημα με τη συμμετοχή της. Προφανώς, το φιάσκο της τότε επίθεσης στο ΙΡΑΚ, υπό τη «νομιμοποιητική βάση» του αφοπλισμού του καθεστώτος Σαντάμ Χουσεΐν από τα ανύπαρκτα πυρηνικά όπλα, στοιχειώνει ακόμα την πολιτική ζωή της Βρετανίας. Αντιστροφή, με αντίθετη όμως φορά, συναντούμε και στη γαλλική προσέγγιση, αφού ο τότε δεξιός Πρόεδρος Ζακ Σιράκ πρόταξε μια έντονα αντιπολεμική στάση, ζητώντας να εξαντληθούν οι προσπάθειες αφοπλισμού από τους επιθεωρητές του ΟΗΕ, ενώ, σήμερα, ο σοσιαλιστής Ολάντ παρουσιάζεται «πρόθυμος» να βρεθεί στο πλευρό του Ομπάμα στο επικείμενο κτύπημα στην πάλαι ποτέ υπό γαλλική εντολή Συρία.

Βεβαίως, η έννοια της «νομιμότητας» απορρέει από τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ η «νομιμοποίηση» από τον «ηθικό χαρακτήρα» και το «σεβασμό των αρχών» που διέπουν τη διεθνή κοινότητα, όπως είναι ο σεβασμός της «πολιτικής ανεξαρτησίας» και της «εδαφικής ακεραιότητας» των κρατών. Γι' αυτό, η παραβίαση των «κανόνων», που θεσπίστηκαν κυρίως μέσω του ΟΗΕ, από τη μοναδική υπερδύναμη και την εκάστοτε «συμμαχία των προθύμων» που την ακολουθεί, δημιουργεί ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που σταδιακά διαβρώνει τις αρχές κι αξίες πάνω στις οποίες θεμελιώθηκε η διακρατική τάξη από τη συνθήκη της Βεστφαλίας και μετέπειτα και που αναπόφευκτα θα οδηγήσει στην πλήρη αναρχία.