Η Τουρκία ετοιμάζεται να εισέλθει εις το «φρενοκομείο»;

Η Τουρκία απειλεί πλέον ευθέως την Ελλάδα. Οι λεκτικές ακρότητες, στις οποίες καταφεύγουν Τούρκοι αξιωματούχοι, προεξάρχοντως του Ταγίπ Ερντογάν, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για το επόμενο βήμα κλιμάκωσης. Η κλιμάκωση αυτή μπορεί να είναι:

α) διπλωματική, δηλαδή η επίσημη αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάννης, για τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, ή της Συμφωνίας Ειρήνης των Παρισίων, για τα Δωδεκάνησα (αν και για την τελευταία θα πρέπει να γνωρίζει ότι δεν μπορεί να την αμφισβητήσει, γιατί δεν αποτελεί συμβαλλόμενο μέρος), τόσο ως προς την κυριαρχία, όσο και ως προς το δήθεν παραβιασθέν καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης, ή / και

β) με κάποια επιθετική ενέργεια, δηλαδή με απόβαση σε κάποιο νησί ή με μια γεώτρηση σε περιοχή, που αν υπάρξει ποτέ συμφωνία οριοθέτησης θα αποτελεί θαλάσσια περιοχή της Ελλάδας ή την επιδίωξη πρόκλησης ενός ατυχήματος.

Αυτό το μαξιμαλιστικό παραλήρημα μπορεί να είναι απότοκο του διαφαινόμενου εκλογικού «Βατερλό» του κ. Ερντογάν, ο οποίος χαϊδεύοντας τα ώτα του εγχώριου εθνικιστικού ακροατηρίου, πιθανό να θεωρεί ότι μπορεί να ανατρέψει την εις βάρος του κατάσταση. Αυτή, όμως, είναι μονοδιάστατη προσέγγιση της πρόσφατης, ακραία επιθετικής, τουρκικής ρητορικής.

Η Τουρκία εκμεταλλεύεται περιόδους, κατά τις οποίες η διεθνής κοινότητα έχει στραμμένο το βλέμμα της σε συγκεκριμένη κατεύθυνση, για να εξυπηρετήσει τους επεκτατικούς σχεδιασμούς της. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η τουρκική εισβολή του 1974 έγινε εν μέσω της πετρελαϊκής κρίσης, που προκάλεσε ο αραβοϊσραηλινός πόλεμος του Γιομ Κιπούρ.

Επιπλέον, η Τουρκία επιχειρεί πάντοτε να δημιουργήσει ένα μανδύα νομιμοποίησης για το επόμενο βήμα κλιμάκωσης, που σχεδιάζει να υλοποιήσει. Όπως έπραξε και στην περίπτωση της Κύπρου, με την επίκληση των εγγυητικών δικαιωμάτων, όταν δια του πραξικοπήματος παραβιάστηκε η συνταγματική τάξη.

Γι’ αυτό, μέσα από τα τουρκικά παραληρήματα μαξιμαλισμού, ακούγονται επιχειρήματα (έωλα βεβαίως), που πιθανό να στοχεύουν στη δημιουργία αυτού του νομιμοποιητικού μανδύα για το επόμενο βήμα κλιμάκωσης.

Συνεπώς, υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι η Τουρκία προετοιμάζει το πεδίο για ένα θερμό καλοκαίρι. Υπό αυτό το πρίσμα, Ελλάδα και Κύπρος θα πρέπει να είναι σε απόλυτη ετοιμότητα και ας μην επαληθευτούν αυτές οι ενδείξεις (ασφαλώς ευχόμαστε να μην επαληθευτούν), στη λογική του δόγματος του Γεωργίου Παπανδρέου ότι «μια πολεμική σύγκρουσις μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας θα ήτο παραφροσύνη, αλλά αν η Τουρκία εισέλθη εις το φρενοκομείον δεν θα διστάσωμεν να την ακολουθήσωμεν». Αυτή η προσέγγιση του Γέρου της Δημοκρατίας, το θερμό 1964, έστειλε το μήνυμα ότι: α) η Ελλάδα δεν επιδιώκει την κλιμάκωση, β) η πρόκληση προέρχεται από την Τουρκία, γ) η Ελλάδα είναι έτοιμη και ικανή να απαντήσει στην τουρκική επιθετικότητα, δ) η στρατιωτική κλιμάκωση θα θέσει σε κίνδυνο τη συνοχή του ανατολικότερου άκρου της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας (ΝΑΤΟ). Για την ιστορία, αποτέλεσμα αυτού του χειρισμού (και κάποιων άλλων παραγόντων) αποτέλεσε η επιστολή του τότε Αμερικανού Προέδρου Λίντον Τζόνσον στον τότε Τούρκο Πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού, η οποία είχε ως άμεση συνέπεια τη ματαίωση των τουρκικών σχεδίων για εισβολή στην Κύπρο, το καλοκαίρι του 1964.

Ταυτόχρονα, από ελληνικής πλευράς χρειάζεται νηφαλιότητα και σύνεση σε όλα τα επίπεδα (πολιτικό, διπλωματικό, στρατιωτικό), για να μην υπάρχει καμία αμφισβήτηση ότι η οποιαδήποτε κλιμάκωση, αν και εφόσον επισυμβεί, θα έχει προκληθεί με αποκλειστική ευθύνη της Τουρκίας.

Στο διπλωματικό επίπεδο θα πρέπει να δίδονται πειστικές απαντήσεις ότι οι σχετικές διεθνείς συνθήκες έχουν δημιουργήσει ένα συνοριακό καθεστώς και έχουν παραχωρήσει συγκεκριμένη κυριαρχία, που δεν μπορούν να αμφισβητούνται από κανέναν. Και η όποια αμφισβήτηση γίνεται προς εξυπηρέτηση της αναθεωρητικής πολιτικής της Άγκυρας. Μια πολιτική που δεν μπορεί να αφήνει κανέναν διεθνή δρώντα αδιάφορο.

Εν τούτοις, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι για ακόμα μια φορά η στάση των ευρωπαίων εταίρων μας κρίνεται ανεπαρκής, αφού συνεχίζουν να μην μπορούν να αποκτήσουν ενιαία φωνή και να δημιουργήσουν ουσιαστικό αντίβαρο στην κλιμακούμενη επιθετικότητα της Τουρκίας. Αυτό το αντίβαρο μπορεί να δημιουργηθεί μόνο με κυρώσεις στο θεσμικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θα προκαλούν κόστος μεγαλύτερο από το όφελος των όποιων τουρκικών επιδιώξεων.