Ομιλία στο πλαίσιο της συζήτησης του κρατικού Προϋπολογισμού για το 2022

 

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

 

Σε αυτή την πρώτη συμμετοχή μου στη διαδικασία συζήτησης του κρατικού Προϋπολογισμού νιώθω την ανάγκη να μιλήσω περισσότερο ως πολίτης και λιγότερο ως βουλευτής.

Να προσεγγίσω, δηλαδή, τα ζητήματα περισσότερο από την πλευρά του προβλήματος και λιγότερο από την πλευρά της εμπειρίας, την οποία δεν θεωρώ ότι έχω αποκτήσει σε ικανοποιητικό βαθμό σε αυτούς τους πρώτους έξι μήνες στα βουλευτικά έδρανα.

 

Γι’ αυτό θα ξεκινήσω με τα προβλήματα των προσφύγων. Και ιδιαίτερα των προσφύγων δεύτερης γενιάς, που σήμερα προσπαθούν να ανοίξουν το δικό τους σπίτι, να κάνουν τη δική τους οικογένεια.

Σε μια εποχή, που στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης για το Κυπριακό, κάποιοι προσπαθούν να μας πείσουν ότι τα παιδιά των προσφύγων δεν είναι πρόσφυγες, αλλά τα παιδιά των εποίκων έχουν τον «πρώτο λόγο» στις κατεχόμενες περιουσίες μας.

 

Διαπιστώνουμε καθημερινά την αντίφαση μεταξύ κυρίως των εισοδηματικών κριτηρίων, που πρέπει να ικανοποιούν τα νεαρά ζευγάρια για να εγκριθούν για στεγαστική βοήθεια από την Υπηρεσία Μερίμνης, και της συνεισφοράς της τάξης του 20 και 30%, που ζητούν τα τραπεζικά ιδρύματα για να δανειοδοτήσουν αυτά τα ζευγάρια. Μια αντίφαση, που δυστυχώς δημιουργεί ανυπέρβλητο εμπόδιο για την πλειοψηφία των νέων μας.

Το ίδιο συμβαίνει και στα λοιπά στεγαστικά προγράμματα, που αφορούν ορεινές, ακριτικές και μειονεκτικές περιοχές.

Το Κράτος οφείλει να πείσει τα αδειοδοτημένα τραπεζικά ιδρύματα στην Κυπριακή Δημοκρατία να αποδέχονται ως συνεισφορά την έγκριση για κρατική στεγαστική βοήθεια.

 

Περαιτέρω, οι χρονοβόρες διαδικασίες για παραχώρηση τουρκοκυπριακής κατοικίας και οι μη επαρκείς αιτιολογήσεις στις απορρίψεις δυνητικών δικαιούχων δημιουργούν μεγάλη ταλαιπωρία και δυσφορία στις τάξεις του προσφυγικού κόσμου.

Την ίδια ώρα που οι διαδικασίες ανακατανομής τουρκοκυπριακών γεωργικών κλήρων δημιουργούν αναστάτωση και αισθήματα αδικίας στους κληρονόμους των αποβιωσάντων δικαιούχων.

 

 

Σε αυτό το δυσμενές περιβάλλον για τον προσφυγικό κόσμο παραμένει ακόμα σε θεωρητικό επίπεδο η συζήτηση για την αποζημίωση για την απώλεια χρήσης των κατεχόμενων περιουσιών.

Όπως επίσης σε θεωρητικό επίπεδο παραμένει η μεταφορά και αξιοποίηση συντελεστή δόμησης από τις κατεχόμενες περιουσίες στις ελεύθερες περιοχές.

Τα δύο αυτά μέτρα θα μπορούσαν να αποτελέσουν, ίσως, τη δικαιότερη παρέμβαση της Πολιτείας για τη μερική αποκατάσταση της φερεγγυότητας των προσφύγων.

 

Η αξιοπρέπεια αυτής της Πολιτείας κρίνεται καθημερινά στους προσφυγικούς συνοικισμούς, στις ετοιμόρροπες κατοικίες, στους εγκλωβισμένους ηλικιωμένους σε πεπαλαιωμένες πολυκατοικίες χωρίς ανελκυστήρες.

 

Η αξιοπρέπεια αυτής της Πολιτείας κρίνεται καθημερινά από την άρνησή της να ανταποκριθεί στο αίτημα για παραχώρηση «τιμητικού επιδόματος» στους αιχμαλώτους και τραυματίες του 1974, ως ελάχιστη αναγνώριση της προσφοράς τους στην πατρίδα. Σε αυτούς τους ανθρώπους στους οποίους οφείλουμε, μεταξύ άλλων, τα πρόσκαιρα αξιώματα, τα οποία φέρουμε.

 

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

 

Το δυσμενές περιβάλλον ως προς τη χρηματοδότηση τόσο των αναγκών στέγασης όσο και των οικονομικών δραστηριοτήτων, κυρίως δε της υπαίθρου και του αγροτικού κόσμου, επέτεινε σημαντικά η απώλεια του Συνεργατισμού.

Οι ευθύνες για την κατάρρευση του Συνεργατισμού καταγράφονται λεπτομερώς στο πόρισμα της ερευνητικής επιτροπής υπό τον έγκριτο νομικό κ. Γιώργο Αρέστη.

Ευθύνες που βαραίνουν πρωτίστως αυτούς που σήμερα συνεχίζουν να μας κουνούν το δάκτυλο και κάνουν νουθεσίες, παριστάνοντας τους γκουρού της οικονομικής θεωρίας και πολιτικής.

 

Έχω ακούσει και έχω διαβάσει με πολλή προσοχή την εναρκτήρια ομιλία του υπουργού Οικονομικών και εντόπισα πολλές αναφορές για την πράσινη μετάβαση και το όραμα για αειφόρο ανάπτυξη.

Είναι ο ίδιος υπουργός που ως υπουργός Εσωτερικών αποδεχόταν ως βασική πηγή εσόδων των δήμων, στο μεταρρυθμιστικό νομοσχέδιο για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τα έσοδα από τα τέλη κυκλοφορίας, δημιουργώντας αντικίνητρο στους δήμους για να προωθούν πολιτικές που συμβάλλουν στην πράσινη μετάβαση.

Δεν περίμενε, βεβαίως, κανείς από την παρούσα κυβέρνηση του ΔΗΣΥ να πρότεινε ως βασική πηγή εσόδων των δήμων ένα ποσοστό από τα κρατικά έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων και τον ΦΠΑ, που θα δημιουργούσαν κίνητρα στις τοπικές αρχές για καταπολέμηση της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής.

Μια κυβέρνηση που για να αντιμετωπίσει το μεγαλύτερο σκάνδαλο στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας, το σκάνδαλο των «χρυσών διαβατηρίων», επέλεξε να μεταφέρει δύο ενεργεία υπουργούς, με θεσμική εμπλοκή στην έγκριση των κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεων, στο πηδάλιο της Γενικής Εισαγγελίας.

 

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

 

Δεν παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι πρέπει να πορευτούμε σε ένα αυστηρό δημοσιονομικό πλαίσιο, όσο υφίσταται η αβεβαιότητα της συνεχιζόμενης πανδημίας.

Εν τούτοις, υπάρχουν ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν, γιατί αποτελούν στρεβλώσεις, ανισότητες και αδικίες, που θέτουν εν αμφιβόλω την κοινωνική συνοχή και το κράτος δικαίου.

 

Η πλέον διαπιστωμένη ανισότητα αφορά στις συντάξεις. Υπάρχουν δικαιούχοι πολλαπλών συντάξεων που ζουν βασιλικά και υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστών συνταξιούχων του ιδιωτικού τομέα, που βρίσκεται κάτω και γύρω από το όριο της φτώχειας, αντιμετωπίζοντας καθημερινά τον μπαμπούλα του κοινωνικού αποκλεισμού.

Γι’ αυτό, ίσως η πλέον επιβεβλημένη μεταρρύθμιση να είναι αυτή του συνταξιοδοτικού, για να αποκατασταθεί η αξιοπρέπεια στο σύνολο των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας.

 

Ένα εξίσου σημαντικό ζήτημα, που άπτεται της ποιότητας της προσφερόμενης εκπαίδευσης, είναι η συνέχιση και δυστυχώς επέκταση του τρόπου εργοδότησης εκπαιδευτικών υπό το καθεστώς της αγοράς εργασίας. Το καθεστώς αυτό πλήττει την αποστολή της δημόσιας εκπαίδευσης και θα πρέπει να ρυθμιστεί το συντομότερο δυνατό.

 

Παραμένοντας στην εκπαίδευση, διαπιστώνουμε τον υπερπληθυσμό σε πολλά σχολεία όλων των βαθμίδων.

 

Στην ελεύθερη επαρχία Αμμοχώστου και συγκεκριμένα στο Παραλίμνι λειτουργεί γυμνάσιο με 16 τμήματα σε λυόμενες κατασκευές. Την ίδια ώρα που η Κυβέρνηση και το Υπουργείο Παιδείας σφυρίζουν αδιάφορα στις εκκλήσεις της τοπικής κοινωνίας για τη δημιουργία δεύτερου γυμνασίου.

 

Στον τομέα της υγείας, εξαιρετικά άστοχη ήταν και η επιλογή του Γενικού Νοσοκομείου Αμμοχώστου, ως νοσοκομείου αναφοράς για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Γεγονός που οδήγησε στο κλείσιμο τμημάτων του συγκεκριμένου νοσοκομείου, μειώνοντας δραματικά το επίπεδο περίθαλψης στην ευρύτερη περιοχή.

 

Εδώ, οφείλουμε ξανά, να πούμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στο ιατρικό, νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό των δημοσίων νοσηλευτηρίων, που σήκωσαν και σηκώνουν το βάρος της αντιμετώπισης της πανδημίας.

Απέδειξαν ότι ο δημόσιος τομέας πρέπει να αντιμετωπίζεται από την Πολιτεία ως εγγυητής της ποιότητας ζωής των πολιτών, ειδικά σε περιόδους εκτάκτων αναγκών, και όχι ως παθητικό που θα πρέπει συνεχώς να συρρικνώνεται.

 

 

Η ελεύθερη επαρχία Αμμοχώστου και ο γεωργοκτηνοτροφικός τομέας μαστίζονται από το φαινόμενο εργάτες από τρίτες χώρες να εγκαταλείπουν τους εργοδότες τους και είτε να αιτούνται πολιτικό άσυλο είτε να καταφεύγουν στην αδήλωτη εργασία σε άλλους τομείς της οικονομίας.

Το φαινόμενο αυτό, σε συνδυασμό με τις αυξημένες ροές παράτυπων μεταναστών από τα κατεχόμενα, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ για την κοινωνική συνοχή και τις περιορισμένες αντοχές του κυπριακού κράτους.

Απαιτείται άμεση εξέταση και απόρριψη των προδήλως αβάσιμων αιτήσεων πολιτικού ασύλου και αποτελεσματικότεροι έλεγχοι της αστυνομίας για αδήλωτη εργασία, κυρίως στον κατασκευαστικό τομέα, όπου καταφεύγουν οι πλείστοι εργάτες, που εγκαταλείπουν τη νόμιμη εργασία τους.

 

Κυρία Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

 

Οι τουρκικές προκλητικές ενέργειες στην περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων, πέραν του ότι αποτελούν κατάφωρη παραβίαση ψηφισμάτων του ΟΗΕ και δημιουργία τετελεσμένων επί του εδάφους, βαθαίνουν περαιτέρω την αποτελμάτωση του Κυπριακού και εκμηδενίζουν τις πιθανότητες συνολικής διευθέτησης, εντός των παραμέτρων του ΟΗΕ.

Η τουρκική πλευρά επιχειρεί να εκτροχιάσει οριστικά και αμετάκλητα τη μέχρι σήμερα διαπραγμάτευση, η οποία διεξαγόταν στη λογική της συμμετοχής των Τουρκοκυπρίων στη διακυβέρνηση έναντι εδαφικής αναπροσαρμογής ως αντάλλαγμα.

Η τουρκική προκλητικότητα στην Αμμόχωστο είναι μια ακόμα παταγώδης αποτυχία του ΟΗΕ, ο οποίος αποδεικνύεται ανήμπορος να επιβάλει την τήρηση των δικών του ψηφισμάτων.

Είναι, όμως, και ένα ακόμα κραυγαλέο άδειασμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εν γένει στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στις αναθεωρητικές επιδιώξεις της Τουρκίας περιγράφεται πλήρως από τη φράση του Τσόρτσιλ, αναφερόμενος στην πολιτική κατευνασμού απέναντι στον Χίτλερ, «μοιάζει με κάποιο που ταΐζει ένα κροκόδειλο με την ελπίδα να τον φάει τελευταίο».

Η επιτήδεια ουδετερότητα του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει αποθρασύνει την Τουρκία σε τέτοιο βαθμό, που θεωρεί ότι υπάρχει ανεξέλεγκτη σε ένα διεθνές και περιφερειακό περιβάλλον, όπου τα νομικά κείμενα και οι διεθνείς συμβάσεις δεσμεύουν όλους τους άλλους εκτός από την ίδια.

Η νέα αυτή κραυγαλέα παρανομία της Τουρκίας και η εκ νέου θυματοποίηση της πόλης της Αμμοχώστου και των νομίμων κατοίκων της θα πρέπει να αποτελέσουν το τέλος των ψευδαισθήσεων, τόσο εντός όσο και εκτός Κύπρου.

Η Τουρκία είναι ο διεθνής παραβάτης στην ευρύτερη περιοχή μας και οι οποιεσδήποτε κινήσεις κατευνασμού της εκλαμβάνονται ως αδυναμία, που εκτρέφουν την αδηφαγία της.

Μόνο οι θεσμικές κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συνδυασμό με τον περιφερειακό οικονομικό και ενεργειακό αποκλεισμό της, θα θέσουν πραγματικά διλήμματα στην ηγεσία της Τουρκίας.

 

Παραλλήλως, η τουρκική πλευρά παίζει ένα εξίσου προκλητικό παιχνίδι σε βάρος των Αμμοχωστιανών, τους οποίους καλεί να προσφύγουν στην Επιτροπή Ακίνητης Ιδιοκτησίας στα κατεχόμενα για να διεκδικήσουν δήθεν την επιστροφή τους υπό κατοχική διοίκηση.

Την ίδια ώρα που το λεγόμενο επαρχιακό δικαστήριο Αμμοχώστου έχει αποφανθεί ότι πέραν του 90% των περιουσιών στην περίκλειστη περιοχή ανήκει στο ΕΒΚΑΦ.

Έστω όμως ότι κάποιος καταφέρνει να περάσει τον σκόπελο της Επιτροπής Ακίνητης Ιδιοκτησίας στα κατεχόμενα και επιστρέφει υπό κατοχική διοίκηση. Ποιος μπορεί να εγγυηθεί ότι η συμπεριφορά των κατοχικών αρχών θα είναι διαφορετική από τη συμπεριφορά που επέδειξαν απέναντι στους εγκλωβισμένους της Καρπασίας, παρά τις υποχρεώσεις που απέρρεαν από τη Συμφωνία της Τρίτης Βιέννης του 1975;

 

Ακούω επίσης να γίνεται επίκληση του ατομικού δικαιώματος του καθενός να αποφασίσει τι θα πράξει με την περιουσία του και αν θα επιχειρήσει να επιστρέψει υπό κατοχική διοίκηση.

Στο προοίμιο του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφέρει το εξής: «Η απόλαυση των δικαιωμάτων συνεπάγεται ευθύνες και καθήκοντα έναντι τόσο των τρίτων όσο και της ανθρώπινης κοινότητας και των μελλοντικών γενεών.»

Ως εκ τούτου, θεωρώ εξαιρετικά υποτιμητικό για εμάς τους Αμμοχωστιανούς, όταν αφήνεται να νοηθεί ότι η αξιοπρέπειά μας εξαντλείται στα στενά όρια της περίκλειστης περιοχής ή στο χρονικό πλαίσιο του σήμερα.

 

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

Καλές γιορτές σε όλες και όλους.