Η ιστορική παρακαταθήκη του Συνεργατισμού…

Στην τέταρτη Ετήσια Γενική Συνέλευση, στις 7 Απριλίου του 1942, ο τότε πρόεδρος Βασίλης Χατζησταύρου έλεγε στην ομιλία του «Το Συνεργατικό Κίνημα, το οποίο πριν από τέσσερα χρόνια έμοιαζε σαν ένα μικρό ρέμα, σταδιακά γίνεται όλο και πιο μεγάλο και όλοι πρέπει να συμβάλουν για να μετατρέψουν αυτό το ρέμα σε μεγάλο ποτάμι». 

Όλες αυτές τις δεκαετίες που μεσολάβησαν, από τα χρόνια του Μεσοπολέμου όπου γεννήθηκε η ιδέα για τη δημιουργία οργανωμένης δομής στο Συνεργατισμό μέχρι και προχθές, χιλιάδες ακούραστοι σκαπανείς του Συνεργατισμού συνέβαλαν για να δημιουργηθεί ένας σύγχρονος τραπεζικός οργανισμός. Ένας οργανισμός που ξεπέρασε κατά πολύ την «εγκάρδιον ευχήν», του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του Γ΄, το 1960, κατά την τελετή των εγκαινίων των κτηριακών εγκαταστάσεων της Κεντρικής Συνεργατικής Τράπεζας, «όπως η συνεργατική ιδέα αποβή συν τω χρόνω καυτευθυντήριος γραμμή της αγροτικής οικονομίας μας». Σε όλους αυτούς, τους επιφανείς και αφανείς ήρωες, χρωστάμε ένα μεγάλο ευχαριστώ από μέρους της Πολιτείας και από μέρους της ίδιας της κοινωνίας.

Η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα, στα πρώτα χρόνια της ιδρύσεώς της: 

• Συνέβαλε επιτυχώς στην ανάπτυξη την αγροτικής οικονομίας. 
• Απάλλαξε τον αγροτικό κόσμο από την τοκογλυφική εκμετάλλευση.
• Συνέβαλε στην προμήθεια γεωργικών εργαλείων, ενώ στην πορεία διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην εκβιομηχανοποίηση της Γεωργίας.
• Καλλιέργησε στον αγροτικό πληθυσμό αποταμιευτικό πνεύμα.
• Ενώ, όταν κατόρθωσε να αυτοχρηματοδοτείται ανέπτυξε έντονο φιλανθρωπικό χαρακτήρα. 

Στην παράλληλη πορεία που είχε με τη σύγχρονη ιστορία του τόπου μας, ο Συνεργατισμός πέρασε μέσα από Συμπληγάδες. Η διχοτομική πρόνοια των συμφωνιών Ζυρίχης - Λονδίνου για τη δημιουργία χωριστών συνεργατικών κινημάτων έπληξε στον πυρήνα τους τις Συνεργατικές Αξίες και κατ’ επέκταση συνέβαλε στη διεύρυνση του χάσματος μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Όμως, το Συνεργατικό Κίνημα ξεπέρασε και αυτόν το σκόπελο και συνέχισε να ενισχύεται και να ενισχύει τις παραγωγικές δυνάμεις της πατρίδας μας.

Μέχρι που φτάσαμε στο μαύρο καλοκαίρι του 1974 και την καταστροφή που επέφερε η βάρβαρη τουρκική εισβολή, ο ξεριζωμός, η προσφυγιά, η στρατιωτική κατοχή και ο εποικισμός. Τα πλήγματα για την Κεντρική Συνεργατική Τράπεζα ήταν καίρια, αφού η μπότα του κατακτητή στέρησε από τον αγροτικό κόσμο τεράστιες παραγωγικές εκτάσεις γης και προσφυγοποίησε 227 συνεργατικά ιδρύματα - μέλη της. Ο κύκλος εργασιών μειώθηκε δραματικά. 

Όμως, ακόμα και κάτω από αυτές τις αντίξοες συνθήκες, ο Συνεργατισμός αποτέλεσε το αποκούμπι του προσφυγικού κόσμου και μέσα από τις στάχτες, που άφησε πίσω της η τουρκική βαρβαρότητα, συνέβαλε αποφασιστικά ώστε να ξαναγεννηθεί η ελπίδα. 

Μέχρι προχθές, η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα παρείχε στον κυπριακό λαό ένα τεράστιο φάσμα τραπεζικών υπηρεσιών και προϊόντων, μένοντας μακριά από εκφυλιστικές, καπιταλιστικές διολισθήσεις και τζογαδόρικες επιλογές. Η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα κατάφερε να προστατέψει τις καταθέσεις των Κυπρίων, τους κόπους και τους μόχθους δεκαετιών. 

Δυστυχώς, όμως, μερικά χρόνια οικτρής κακοδιαχείρισης ήταν αρκετά για να γκρεμίσουν το οικοδόμημα του Συνεργατισμού, να λεηλατήσουν το καμάρι των Συνεργατιστών, να σκοτώσουν και να θάψουν τη Συνεργατική Ιδέα. 

Κι έτσι τα κλειδιά του «δωματίου ασφαλείας», που φυλάγονταν, μέχρι προχθές, στα επαρχιακά γραφεία της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας στη Λάρνακα, δε θα ανοίξουν ποτέ το μεγαλύτερο υποκατάστημα του Συνεργατισμού στη συμβολή των οδών Κεφαλληνίας και Ρόδου στην Αμμόχωστο…