Η κουρδική σκιά πίσω από τον εκλογικό θρίαμβο

Η θεαματική αύξηση των ποσοστών του ΑΚΡ, σε σχέση με τις εκλογές του περασμένου Ιουνίου, και η επανάκτηση της αυτοδυναμίας αποτελούν εκλογικό θρίαμβο που πιστώνεται αποκλειστικά και μόνο στον Ερντογάν. Πλέον, απέχει μόνο ελάχιστους βουλευτές (δεκατρείς, τους οποίους -με τον έναν ή τον άλλο τρόπο- θα βρει, με πιθανότερο το σενάριο των «αποστασιών» από το εθνικιστικό ΜΗΡ) για να προχωρήσει στη συνταγματική τροποποίηση, που θα μετατρέψει την Τουρκία σε -γαλλικού τύπου- Προεδρική Δημοκρατία. Γεγονός που θα τον φέρει ακόμα πιο κοντά στην υλοποίηση του μεγάλου οράματός του να παραμείνει στην εξουσία μέχρι το 2023 και να ηγηθεί των εορτασμών των 100 χρόνων από την ίδρυση του τουρκικού κράτους. Εξάλλου ο λεγόμενος «θεωρητικός» και νυν Πρωθυπουργός, Αχμέτ Νταβούτογλου, φαίνεται να αποδέχθηκε, πλήρως, το ρόλο του αχυράνθρωπου, αφού στην πανηγυρική του ομιλία -αμέσως μετά τον εκλογικό θρίαμβο του ΑΚΡ- κάλεσε όλα τα κόμματα να συμφωνήσουν στο νέο σύνταγμα.

Οφείλουμε, λοιπόν, να παραδεχθούμε ότι σε αυτή την πορεία προς την πλήρη (εσωτερική) επικράτηση, που επισφραγίστηκε με το εκλογικό αποτέλεσμα της 1η Νοεμβρίου, ο ισλαμιστής ηγέτης Ερντογάν απέδειξε ότι οι μεσαιωνικές, μακιαβελλικές τακτικές, που για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου θα τις συμπυκνώναμε στη λαϊκή έκφραση «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», μπορούν ακόμα και σήμερα να αποδειχθούν μια άκρως επιτυχημένη πολιτική στρατηγική, σε λαούς στους οποίους δεν έφτασαν τα μηνύματα του Βολταίρου και του Μοντεσκιέ, οι ιδέες του Διαφωτισμού, της Αναγέννηση και της Γαλλικής Επανάστασης.

Κατά την πρώτη θητεία του ως Πρωθυπουργός της Τουρκίας, ο Ερντογάν δήλωνε ότι «η δημοκρατία δεν είναι σκοπός, αλλά μέσον» και γι’ αυτό, τότε, κάποιοι Τούρκοι διανοούμενοι εξέφρασαν, εγκαίρως, την ανησυχία τους ότι η αντίληψή του για την ανάγκη εκδημοκρατισμού της χώρας, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής προοπτικής της, ομοιάζει με τις «σκαλωσιές στις οικοδομές», που -μόλις ολοκληρωθεί το κτίριο- απομακρύνονται. Στο πεντάμηνο που μεσολάβησε από τις εκλογές του Ιουνίου και τις επαναληπτικές εκλογές, το καθεστώς Ερντογάν χρησιμοποίησε ακραίες μορφές καταστολής της αντίθετης άποψης, που αποτελούν αντιδημοκρατική οπισθοδρόμηση δεκαετιών και σοβαρό εκτροχιασμό στην ενταξιακή πορεία της χώρας, και τις οποίες η ΕΕ δεν μπορεί να αγνοήσει.

Στο τελευταίο πεντάμηνο, το καθεστώς Ερντογάν προέβαλε -με μεγαλύτερη ακόμα ένταση- τον (γνωστό) επιθετικό εθνικισμό του. Έναν ιδιόμορφο εθνικισμό που αποτελεί υβρίδιο οθωμανικής αλαζονείας και θρησκευτικής μισαλλοδοξίας. Θύμα αυτής της έξαρσης εθνικισμού ήταν το κουρδικό στοιχείο εντός κι εκτός της χώρας, γεγονός που εκλογικά ενίσχυσε το ΑΚΡ, αφού οδήγησε στην αφαίμαξη του εθνικιστικού ΜΗΡ. Ταυτόχρονα, όμως, η αντικουρδική ρητορική παγιδεύει τον Ερντογάν σε μια αδιέξοδη πορεία, την ώρα που οι δραματικές εξελίξεις στη Συρία σχηματοποίησαν ένα δεύτερο de facto κουρδικό κράτος στα βορειοανατολικά σύνορα της Συρίας με την Τουρκία, μετά το ιρακινό Κουρδιστάν, και που μαζί απειλούν με γενικευμένη αποσταθεροποίηση τις κουρδικές περιοχές εντός της τουρκικής επικράτειας.

Η επόμενη μέρα του εκλογικού θριάμβου του Ερντογάν και ο ακραία πολωτικός λόγος που επέλεξε να χρησιμοποιήσει το τελευταίο πεντάμηνο, κάνουν να φαίνεται πολύ μακρινή μια «πολιτική λύση» στο κουρδικό πρόβλημα, στη βάση της δικής του πρωτοβουλίας του 2010, όταν είχε αναθέσει στον φινλανδό νομπελίστα Μάρτι Αχτισάαρι να λειτουργήσει ως μεσολαβητής, με στόχο τη διαφύλαξη της ακεραιότητας του τουρκικού κράτους. Σήμερα, η προοπτική ενός ενιαίου ανεξάρτητου Κουρδιστάν απειλεί να μετατρέψει τον εκλογικό θρίαμβο στη μεγαλύτερη εθνική καταστροφή.